ಘೋರತಪಸ್ಸು ------------------- ಹತ್ತಾರು ವರ್ಷ ಹಿಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಘೋರ ತಪಗೈದ ನಿಃಕಾಮಾನಂದರು ಊರಿಗೆ ಬಂದರು; ಬಗಲ ಕೂಸಿನ ಯೋಗಿನಿಯೊಬ್ಬರು ಅವರ ಜೊತೆ ಇದ್ದರು; ಮುಗುಳು ನಕ್ಕ ಸಂಸಾರಯೋಗಿಗಳು, ನಮ್ಮೂರಲ್ಲೆ ಇಂಥ ತಪಸ್ಸು ಚಂದಾಗಿಯೆ ಮಾಡಬಹುದಿತ್ತಲ್ಲ ಎಂದರು! ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಋಣಸಂದಾಯ ---------------------- ಉದುರಿ ಬೀಳುತ್ತ ಬುಡದಲ್ಲಿ, ಕಾಂಡಕ್ಕೇ ಗೊಬ್ಬರವಾಗುತ್ತವೆ ಗಿಡದ ಎಲೆಗಳು; ಬದುಕು ಕೊಟ್ಟವರ ಋಣ ತೀರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲವೆ ಅವು ಮೌನದ ಮಾದರಿಗಳು? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ನೂರುಗಳೂರು ---------------------- ಊರುತ್ತಲೇ ಹೋಗಬೇಕಿದೆ ಗಟ್ಟಿ ಬೀಜ, ನೂರು, ಇನ್ನೂರು ಮುನ್ನೂರು; ಮುಂದೆ ಎಂದಾದರೂ ಸಿಕ್ಕೀತು, ಒಂದು ದಿನ ಪಕ್ವತೆಯ ಫಲದೂರು. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ.

ಮಾತು-ಮನುಷ್ಯ --------------------- ಮಾತು ಮನುಷ್ಯನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಕನ್ನಡಿ; ಶಬ್ದ ಶಬ್ದವೂ ದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ ಅವನ ಮನಸ್ಸು ಮುಸುಡಿ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ --- + ---

ತಿಕ-ಕತಿ. ------------- ಏನು ಹೇಳೋದು "ಕೆಲವು ಜೋಕರ್" ಗಳ ಹೊಸ "ಕತಿ?" ಉಲ್ಟಾ ಹೊಡೆದು "ತಿಕ" ದತ್ತ ತಿರುಗುತ್ತಿದೆ ಅಂಥವರ ವಿಷದ ಮತಿ! ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಸಾವಿಲ್ಲವೆ? ------------- ಲೆಕ್ಕವಿರದಷ್ಟು ಜನ, ಮಕ್ಕಳು-ಮರಿ ಸೈನಿಕರ ಕೊಂದು ಏನು ಸಾಧಿಸಿದಿಯೋ ಪುಟಿನ? ನಿನಗೂ ಸಾವು ಬರದೇ ಇದ್ದೀತೇ ಎಂದಾದರೂ ಒಂದು ದಿನ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಕಪ್ಪುಹಣ ------------- ಕಪ್ಪಾಗದು ಚಲಾವಣೆಯ ಹಣ ತಂತಾನೆ ಎಂದೂ; ಕಳ್ಳರು, ಭ್ರಷ್ಟರು ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟು ತರುತ್ತಾರದಕ್ಕೆ ಕೆಟ್ಟ ಹೆಸರು, ಕಪ್ಪು ಹಣವೆಂದು. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಭ್ರಮೆಗನಸು ----------------------- ಸಂತಸ ತರುವಂತೆ ಭ್ರಮೆ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಕನಸುಗಳೆ ನಿಮ್ಮದೆಷ್ಟು ಧೈರ್ಯ? ಸತ್ಯವಾಗದ ದಿನಮಾನಗಳಲ್ಲೂ ನಿತ್ಯ ಬಂದು ಕಾಡುತ್ತೀರಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮದದೆಂಥ ಕ್ರೌರ್ಯ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಭಾರ-ಹಗುರ. ------------------ ಸಣ್ಣ ಕಲ್ಲು ತೇಲದು ನೀರ ಮೇಲೆ; ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆ ಹೊತ್ತ ಹಡಗು ತೇಲುತ್ತದೆ ಅದೇ ನೀರ ಮೇಲೆ! ಆಸರವಿದ್ದರೆ ಆಗದು ಯಾವುದೂ ಭಾರ, ಇದು ವಿಜ್ಞಾನವೂ ಒಪ್ಪುವ ಸತ್ಯದ ಸಾರ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಸ್ವಶೋಧನೆ --------------- ನೀನು ಮಾತಾಡಿದ್ದನ್ನು ನೀನೇ ಕೇಳಿಸಿಕೋ, ನಿನ್ನ ನುಡಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ; ನೀನು‌ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ನೀನೇ ಧ್ಯಾನಿಸಿಕೋ ನಡೆ ಮಡಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ವೈರುಧ್ಯ ---------- ಒಂದೆಡೆ ರಕ್ತದ ಓಕುಳಿ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಬಣ್ಣದ ಓಕುಳಿ! ಹಾಹಾಕಾರ ಹೋಹೋಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಎಲ್ಲಿದೆ ಮಾನವೀಯ ಕಳಕಳಿ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಮೃದುವಾಗಿ ಮುಟ್ಟು --------------------------- ನೋವಾಗುತ್ತದೆ ಹಣ್ಣಿಗೆ, ಗಬಕ್ಕನೆ ಕಚ್ಚಿ ತಿನ್ನಬೇಡ; ರುಚಿಯಾಸೆಯ ಭರದಲ್ಲಿ ಕ್ರೌರ್ಯದ ನಿನ್ನ ಮುಖವನಲ್ಲೂ ತೋರಿಸಬೇಡ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ನಿಜಗೆಲುವು --------------- ಇಬ್ಬರೇ ಮಾಡಿದ ಯುದ್ಧ ಗೆದ್ದು, ಗೆಲುವನ್ನೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ಅಣ್ಣನಿಗೆ ಬಾಹುಬಲಿ; ಸಾವಿರ ಸಾವಿರ ಜನರ ಕೊಂದ ಯುದ್ಧಾಹಂಕಾರಿಯೇ ಅವನ ವೀರ ವೈರಾಗ್ಯವ ನೋಡಿಯಾದರೂ ನೀ ಕಲಿ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ನಿಧಾನಗತಿ -------------- ಎಷ್ಟೇ- ವೇಗದ್ದಿರಲಿ ಸುತ್ತಲಿನ ಜಗತ್ತು, ನಿನ್ನ ಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ನೀ ಸಾಗು; ಜಿದ್ದಿಗೆ ಮೊಲವಾಗದೆ, ಬುದ್ಧಿಯಲಿ ಆಮೆಯಾಗಿ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಚಲಿಸಿದರೆ, ಮೂಡುತ್ತದೆ ನಿನ್ನದೇ ಮಾಗು. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಯುದ್ಧಕ್ರೌರ್ಯ ------------------ ಗರ್ಭಿಣಿಯ ಕೊಂದ ನಿಷ್ಕರುಣಿ ಬಾಂಬಿಗೆ ಕೇಳಿಸಲಿಲ್ಲವೆ ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗೇ ಸಾಯುವಾಗಿನ ಕಂದಮ್ಮನ ಆಕ್ರಂದನ? ಅಮಾಯಕರ ಹೆಣಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟುವ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಆಯುಷ್ಯವಾದರೂ ಅದೆಷ್ಟು ದಿನ? ಡಾ ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ನಿಮ್ಮ ಬೆಂಕಿಯುಂಡೆಗಳಿಗೆ ಬೋರಲು ಬಿದ್ದ ನೆರಳಹೆತ್ತ ಈ ಮರ ಕತ್ತರಿಸಿದ ರೆಂಬೆ ಹಸಿ ಚಿಗುರೆಲೆ ಅಟ್ಟಹಾಸದ ಕಾದ ಬಾಣಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೆಣಸಾಡಲು ದಯೆಯೆಂಬುದು ನಿಮ್ಮ ಪರಿಮಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ ಕುದಿವ ಕೆನ್ನೀರ ತೊರೆಯೆದುರು ಮಿಸುಕಾಡದೆ ರಚ್ಚೆಹಿಡಿದು ಈಜಿ ದಡ ಸೇರಲು ನಮ್ಮ ಕಂಬನಿಗಳು ಈಜು ಕಲಿತಿಲ್ಲ ಘರ್ಜಿಸುವ ನಿಮ್ಮ ಹುಲಿ ಸಿಂಹಗಳ ಬೇಟೆಯ ಮುಷ್ಟಿಯಿಂದ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳಲು ನಮ್ಮ ಹಸು ಎಳೆಗರುಗಳಿಗೆ ಪರಚುವ ಉಗುರುಗಳ ಬಲವಿಲ್ಲ ನಮ್ಮ ಮನೆಹೊಸಿಲಲ್ಲಿ ಅಂಬೆಗಾಲಿಕ್ಕುವ ಬೊಚ್ಚು ಬಾಯ ಹಸುಳೆಗೆ ದಯೆಯ ಪೊರೆ ಕಳಚಿಕೊಂಡ ನಿಮ್ಮ ವಿಷದ ಸರ್ಪಗಳ ಹಲ್ಲಿನರಿವಿಲ್ಲ ನೀವಿನ್ನೂ ನೆತ್ತರ ದಾಹದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ತಲೆಯೆತ್ತಿದ

ಏಕ ರಾಜನಬದಲನೇಕ ರಾಜರನಿಂದು| ಸಾಕುತಿರುವೆವು ನಾವು ಕರವ ಪಾವತಿಸಿ|| ಸಾಕಾನೆಯಂತೆ ತಿಂದುಂಡು ಮೆರೆ ಮೆರೆದು| ಸಾಕು ಮಾಡಿಹರವರು ವೆಂಕಟೇಶ|| ವೆಂಕಟೇಶ ಬೈಲೂರು

ಉತ್ತಮ ಪ್ರಭುತ್ವ ಲೊಳಲೊಟ್ಟೆ ಎಂದು ದಾಸರು ಹೇಳಿದರು. ಇಂದಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕವನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಉತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯವೆಂಬುದು ಲೊಳಲೊಟ್ಟೆ ಎಂದು ನಾವೂ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಯಾವತ್ತೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಮಾತಾಡಬೇಕು; ಸಾಹಿತಿಗಳು ತಾವೇ ಮಾತಾಡುವಂತಾಗಬಾರದು. ಬಿಂಬಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಣಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಮುಂದಿನದನ್ನು ದೇವರು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ನಾವು 'ನಡೆ'ಯಲ್ಲಿ ದೇವರಿಗೆ ಅಡ್ಡ ನಿಲ್ಲಬಾರದು. ಇಂದು ಸಾಹಿತಿಗಳು ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರಲ್ಲದೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾತಾಡುವುದು ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಸಮಾಜವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಉತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ನಿರ್ಮಿತಿಯೇ ಸಾಹಿತಿಯ ಪರಮ ಗಂತವ್ಯ. ಮಂತ್ರವಿಲ್ಲದೆ ಬರೇ ಉಗು

ವರಗಳ ನೀಡುತ ಕರುಣವ ತೋರಯ್ಯ ಸರಳತೆ ನಿನಗೆ ಚಂದಾವೋ/ಸಿವಯ್ಯ ದುರುಳರ ಮಣಿಸೆ ಬಾರಯ್ಯ//೧// ಸೂಲವ ಧರಿಸಿಹೆ ಕೂಳರ ಮರ್ದಿಸೆ ಪಾಲದ ನೇತ್ರ ತೆರೆಯಯ್ಯ/ ಸಿವಯ್ಯ ಜಾಲದ ಭವವ ಕಳೆಯಯ್ಯ//೨// ಮುಡಿದಿಹೆ ಗಂಗೆಯ ಕುಡಿದಿಹೆ ವಿಷವನು ಪಿಡಿದಿಹೆ ಡಮರು ಕೈಯಾಗ/ ಸಿವಯ್ಯ ಪೊಡವೀಯ ಸಲುಹೆ ಇಳಿಯಯ್ಯ//೩// ಗಿರಿಜೆಯ ಪತಿರಾಯ ಅರಿಗಳ ನಾಶಕ ಪರಸುವ ಹಿಡಿದು ಪೊರೆವವ್ನೆ/ ಸಿವಯ್ಯ ಹರಸುತ ತಿರೆಯ ಕಾಯಯ್ಯ//೪// ಚೆಲುವೀನ ಮನಸೀನ ಒಲವೀನ ಈಸನೆ ಹುಲಿಯಣ್ನ ತೊಗಲ ಉಟ್ಟವ್ನೆ/ಸಿವಯ್ಯ ಮಲಿನತೆ ಅಳಿಸೆ ಬಾರಯ್ಯ//೫// ಚಂದಿರನ ಸೂಡವ್ನೆ ಬಂಧುರವ ಹಾಸವ್ನೆ ಸುಂದರ ಮೊಗವ ತೋರುತ್ತ /ಸಿವಯ್ಯ ಚಂದದಿ ತಿಮಿರ ತೊಡೆಯಯ್ಯ//೬//

ಮುಕ್ತಕ -೧ ಅರಮನೆಯ ಸಖ್ಯವಿದೆ ಎನ್ನುತಲಿ ಮೆರೆದಿಹರು ನೆರೆಮನೆಯ ಸಂಬಂಧ ಕಡೆಗಣಿಸಿ ನಡೆದು ಸರಳತನ ಮರೆಯುತ್ತ ದುರುಳತನ ಕಲಿತಿಹರು ನೆರೆಹೊರೆಯ ದೂಷಿಸುತ - ಜಗದೀಶ್ವರ ಮುಕ್ತಕ - ೨ ರವಿಕಿರಣ ಮೂಡುತಿರೆ ಕತ್ತಲೆಯು ಸರಿವಂತೆ ಕವಿಭಾವ ಸವಿಯುತಲಿ ಜ್ಞಾನವದು ಬೆಳಗಿ ಸುವಿಚಾರ ಸನ್ನಡತೆ ಮನದಲ್ಲಿ ಅರಳುತಲಿ ಸವಿಯನ್ನು ಉಣಿಸುವುವು - ಜಗದೀಶ್ವರ ಮುಕ್ತಕ -೩ ಒಡಲಕುಡಿ ಉನ್ನತಿಗೆ ಮಡದಿಜೊತೆ ದುಡಿಯುತ್ತ ಸಡಗರದಿ ಬಹುಖುಷಿಯ ಪಡುತಿವರು ಸಾಗಿ ಬಡತನವ ಅನುಭವಿಸಿ ಬಹುಕಷ್ಟ ಸಹಿಸುತಲಿ ನಡೆದಿಹರು ಬದುಕಿನಲಿ - ಜಗದೀಶ್ವರ ಮುಕ್ತಕ - ೪ ಸಾಧನೆಯ ಸಹಿಸದೆಯೆ ಕೇಡೆಣಿಪ ದುರುಳರಿಗೆ ಬೋಧನೆಯ ಮಾಡಿದರೆ ಫಲವೇನು ಮ

"(ನೀವೀಗ ನೋಡಿದ ಭೀಕರ ಚಿತ್ರಣ ಬಹುತೇಕ ಸಾಧ್ಯ; ಒಂದು ವೇಳೆ ನಿಜವಾದ ಪರಮಾಣು ಬಾಂಬ್ ಸ್ಫೋಟ ನಡೆದರೆ ಉಂಟಾಗುವ ಭೀಕರತೆಯ ಭಾಗಶಃ ಚಿತ್ರಣವಿದು ಎನ್ನಬಹುದು. ಅಂಥದೊಂದು ದುರಂತ ದಿನವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳೂ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಲು ಈ ಚಿತ್ರ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಲಿ") ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಯುಕ್ರೇನ್ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ ಮನಸ್ಸು ಭಾರವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲಿಯೇ ಯುದ್ಧವಾದರೂ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅದರ ಬಿಸಿ ತಟ್ಟುವದು ಇದೇನೂ ಹೊಸತಲ್ಲ. ಗಲ್ಫಿನಲ್ಲಿ, ಪಿಜಿಯಲ್ಲಿ, ಉಗಾಂಡಾದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ನಡೆದಾಗ ಭಾರತೀಯರು ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದಾರೆ. ದೀಪಾವಳಿಯ ಪಟಾಕ

ಸಿಹಿ-ವಿಷ ಕಹಿ ಬೇವಿನ ಹೂವಲ್ಲೂ ಸಿಹಿ ರಸ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ ಜೇನು ನೊಣ; ಸಿಹಿ ಜೇನು ತಿಂದೂ ವಿಷವನ್ನೆ ಕಾರುತ್ತಾನೆ ಮನುಷ್ಯ, ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ.

ನೋವಿನ‌ ಗಾತ್ರ ಯಾವುದು ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ನೋವು? ಕುಂಚವೆದ್ದ ಉಗುರೂ ತರುತ್ತದೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಸಹಿಸಲಾಗದ ಜೀವಂತ ಸಾವು. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಕುಹು ಕುಹೂ-ಕಾ ಕಾ ಕುಹೂ ಕುಹೂ ಎಂದು ಜಂಬದಿಂದ ಕೂಗಬೇಡ ಕೋಗಿಲೆಯೆ; ಕಾ, ಕಾ, ಎಂದು ನಿನಗೆ ಲಾಲಿ ಹಾಡಿದ್ದು ಕಾಗೆಯೆ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ.