ನಡೆಯಾಗದ ನುಡಿಗೆ ಉಂಟೆ ಕವಡೆಯ ಕಿಮ್ಮತ್ತು? ಬರಿ ಮಾತಲ್ಲೇ ಮನೆ ಕಟ್ಟಿದರೆ, ನಿಂತಾವೆಯೇ ಬುನಾದಿ, ಅಂತಸ್ತು? ಡಾ.‌ ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಹೆಣ ಕಂಡಾಗ ಎಲ್ಲರ ನಿಟ್ಟುಸಿರೊಂದೇ; ಅಯ್ಯೋ ಜೀವನ ಇಷ್ಟೆಯೇ! ಸುಟ್ಟು ಮರಳಿದ್ದೇ ತಡ, ಮತ್ತದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ; ಈವರೆಗೆ ಗಳಿಸಿದ್ದು ಇಷ್ಟೆಯೇ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಎಂದೂ ತಾಳ ತಪ್ಪದ ಒಂದೇ ವಾದ್ಯ ಹೃದಯ; ಕೆಡದಂತೆ ಇಟ್ಟು- ಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಅದರ ನಿಯತ ಲಯ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ನನ್ನೂರು ಹೊನ್ನೂರು ಅದು ನನ್ನ ಹೆಮ್ಮೆ, ನಡು,ನಡುವೆ ಕೊಳಪೆಯಲಿ ಈಜಾಡೋ ಎಮ್ಮೆ. ಸಣ್ಣ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲೂ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪಾರ, ಇಲ್ಲಿಹುದು ಸಣ್ಣವರ ದೊಡ್ಡ ಸರಕಾರ. ಸಣ್ಣವರ ಬಾಯಲ್ಲೂ ದೊಡ್ಡ,ದೊಡ್ಡ ಮಾತು, ದೋಸೆಯಾ ಜೊತೆಗಿಲ್ಲಿ ಕಾವಲಿಯೆ ತೂತು. ಇಲ್ಲುಂಟು ಸಹಬಾಳ್ವೆ ಹತ್ತೆಂಟು ಜಾತಿ, ಆದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಎಲ್ಲರಲು ಕೋತಿ. ಹೇಗಿರಲಿ,ಎಂತಿರಲಿ ನನಗಿದೇ ಸ್ವರ್ಗ, ನನ್ನಜೊತೆ ಕೊನೆವರೆಗು ಇಲ್ಲಿಯ ನಿಸರ್ಗ. --ಅಬ್ಳಿ,ಹೆಗಡೆ,*

ನವಕರ್ನಾಟಕ ನಿರ್ಮಾಣದ ಆದಿಪುರುಷ ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಚೆನ್ನಬಸಪ್ಪನವರು ******** ಇಂದು ನಾವು ಕನ್ನಡ ಹೋರಾಟ, ಚಳವಳಿ, ಕನ್ನಡ ಸೇನೆ, ಕನ್ನಡ ರಕ್ಷಣೆ ಮೊದಲಾದ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಕೇಳುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೆಯೇ ಕೆಲವು ಹಿರಿಯರು ಇಂತಹ ಯಾವ ಶಬ್ದಾಡಂಬರಕ್ಕೂ ಹೋಗದೆ, ಪ್ರಚಾರ ಫೋಟೋಗಳಿಗೆ ಹಪಹಪಿಸದೇ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೇ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಬೆಳೆಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರೆನ್ನುವದನ್ನು ನಾವಿಂದು ಕೃತಜ್ಞತೆ ಯಿಂದ ಸ್ಮರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ನವರ ಹೆಸರು ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅವರು ಮಾಡಿದ ಅಗಾಧ ಸ್ವರೂಪದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಈ ಸಣ್ಣ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡುವದ

ನಸುಕಿನಲೆದ್ದು ಹೊಲಕ್ಕೆ ಹೊರಟಿದ್ದ ಅಪ್ಪ. ಮಲಗಿದ್ದ ಮಕ್ಕಳ ಎಬ್ಬಿಸುವ ಅಮ್ಮ ಜ್ವರದಿಂದ ಬಳಲುವ ಕಂದಗೆ ತಣ್ಣೀರಪಟ್ಟಿ ಹಣೆಗಿಡುತ್ತಿದ್ದಳು ಜ್ವರ ನೆತ್ತಿಗೇರದಿರಲೆಂದು. ಹಣೆಗಿತ್ತ ಪಟ್ಟಿಯ ಮೇಲುದುರಿ ತಣಿಯುತಿತ್ತು ಅಮ್ಮನ ಕಣ್ಣ ಬಿಸಿ ಬಿಂದು. ಅಪ್ಪ ಅದೇಕೋ ಮೌನ. ಹೊಲದ ಬೆಳೆಗೆ ದನಗಳ ಕಾಟ ಬಯಲಿಗೆಲ್ಲಿಯ ಬೇಲಿ? ಅವಸರದಲಿ ಬಂದ ಅಪ್ಪ ನಿಂತಲ್ಲಿಯೇ ಗಂಜಿ ಕುಡಿದು ಮಗುವ ಹೆಗಲಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ನಡೆದೇ ಸಾಗಬೇಕಿದೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಹನ್ನೊಂದು‌ ಮೈಲಿ. ಬಾಳ ಬಂಡಿಯ ನೊಗ ಹೊತ್ತ ಅಪ್ಪಎಲ್ಲರ ಹಸಿವ ಹಿಂಗಿಸಲು ಇದ್ದುದು ಪುಟ್ಟ ಬೇಸಾಯ. ಜೀವವಿದ್ದರೆ ಮೂರು ಲೋಕವಿದ್ದಂತೆ ಎನ್ನುತ್ತಾ ವೈದ್ಯರ ಮುಂದೆ ಮಗುವನಿಟ

ಕಾಣದಡವಿಯಲೆಲ್ಲೊ ಹೂಅರಳೆ,ಪರಿಮಳಕೆ ದುಗುಡತುಂಬಿದ ಮನವು ತುಡಿವುದೇಕೊ.? . ದೂರದೆತ್ತರ ಮರದಿ, ಪುಟ್ಟಹಕ್ಕಿಯು ಉಲಿಯೆ ನೋವುತುಂಬಿದ ಮನವು . ನಲಿವುದೇಕೊ..? ಮಳೆಯೊಳಗೆ ಬಿಸಿಲಿಳಿಯೆ, ಮೂಡೆ ಕಾಮನ ಬಿಲ್ಲು, ಸಪ್ತವರ್ಣದ ಬಣ್ಣ "ಬದುಕ"ಲೇಕೊ,,? ನೇಸರಿಲ್ಲದ ರಾತ್ರಿ, ಇರುಳು ಕತ್ತಲೆ ಧಾತ್ರಿ, ಬೆಳಕು ತುಂಬಿದ ಮನದಿ ಕತ್ತಲೇಕೊ,,,? . ಎಲ್ಲೊ, ಯಾರದೋ ಮಗುವು ಹಸಿವಿನಿಂದಳುವಾಗ, ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿದ ತಾಯ ಅಳುವದೇಕೊ,,,? ತಾಯಿ, ಹಸು ದೂರದಲಿ- ಕರುವು "ಅಂಬಾ"ಎನಲು ಕರುಳ ಕುಡಿಯಾ ಸೆಳೆತ, "ನನ್ನ"ಲೇಕೊ,,,? ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ಚಂದ್ರಮನು ತಂಪು,ಕಾಂತಿಯ ಚೆಲ್ಲೆ ಉರಿವ ಮನವಾರಿಸುವ . ತಂಪು ಏಕೊ..?

ರಾಮಾಯಣದ ಕಾಲಘಟ್ಟವು ಕೃಷ್ಣಾವತಾರಕ್ಕೆ ಹದಗೊಂಡಿತೆಂಬ ಸೃಜನಶೀಲ ಚಿಂತನೆಯುಳ್ಳ 'ಗ್ಲಾನಿ' ನಾಟಕ ಓದುವ ಕೃತಿಯಾಗಿಯೂ ಮುದನೀಡುತ್ತದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗ್ಲಾನಿಯು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹೊಸಬೆಳಕಿಗೆ ಹೊರಳುವಂತೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಗ್ಲಾನಿಯೂ ಪಥಪ್ರವರ್ತಕನ ಉದಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ತರ್ಕದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯ ವಸ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀರಾಮಾವತಾರದ ಪರಿಸಮಾಪ್ತಿಯ ಬಳಿಕ ಯುಗಕ್ಷಯದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತಾ ಬಂದು ಕೃಷ್ಣಾವತಾರಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಗುವ ಕಲ್ಪಕತೆ ಮೆಚ್ಚುವಂತಹುದು. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ 'ಯದಾ ಯದಾಹಿ ಧರ್ಮಸ್ಯ' ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥವನ್ನು ಇದಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಯಕ್ಷಗಾನದ ರಾಮನಿರ್ಯಾಣದ ಪರ

ಅವರವರಿಗೆ ಅವರದೇ ಆದ ಸರಿ - ತಪ್ಪುಗಳು......!! ಜೀವನದ ನಡಿಗೆಯ ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಲ್ಲೂ.... !!!! ಮನಸ್ಸು - ಬುದ್ಧಿಯ ತಾಕಲಾಟ! ವಿವೇಚನೆಯ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಾಗ... ಸರಿಯಾಗಿರ ಬಹುದು! ತಪ್ಪೆನಿಸಲೂ ಬಹುದು....!! ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸರಿ -ಹಲವೊಮ್ಮೆ ತಪ್ಪು! ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬರಲಾಗದ.... ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ನಿಲುಕದ..... ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ - ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು!! ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಒದಗಿ ಬರುವ ಸಂದರ್ಭ ಒಪ್ಪದಿರುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ - ದ್ವಂದ್ವ ಮನಸ್ಥಿತಿ ತರುವುದು ಜಿಜ್ಞಾಸೆ!! ತೋರುವುದು ಆತ್ಮಾವಲೋಕನದ ದಾರಿ!! ತಪ್ಪಾಯಿತೇ ಎಂಬ ಆತಂಕ! ಮರುಕ್ಷಣ ಇದೇ ಸರಿ ಎನ್ನುವ ಸಮಜಾಯಿಸಿ! ಆತ್ಮವಂಚನೆಯ ಸಾಕ್ಷಿ ಪ್

ಚುಟುಕು ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಸಾಲು ಎಂದಲ್ಲ. ಚುಟುಕು ಶಬ್ದದ ಅರ್ಥ ಸಣ್ಣದು ಎಂದು. ಚುಟುಕಾಗಿ ಹೇಳುವದು ಎಂದರೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುವದು ಎಂದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಚುಟುಕು ಸಾಹಿತ್ಯವೆಂದು ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕೇ ಹೊರತು ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಸಾಲಿನದಷ್ಟೇ ಚುಟುಕು ಎಂದು ಹೇಳುವದು ನನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸರಿಯಲ್ಲ. ಕೇಂದ್ರ ಚುಟುಕು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಸಹ ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ನಾಲ್ಕು ಸಾಲಿನದಕ್ಕೆ " ಚೌಪದಿ" ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶಬ್ದವೇ ಇದೆ ಎನ್ನುವದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಮೂರು ಸಾಲಿನದು ತ್ರಿಪದಿ. ಹೀಗೆ ದ್ವಿಪದಿ, ತ್ರಿಪದಿ, ಚೌಪದಿ , ಹನಿಗವನ, ವಚನ, ಸುಭಾಷಿತ, ಮುಕ್ತಕ, ಮಿ

ಸಾಧಕನ ಹಿಂದೆಯೇ ಶತ್ರುಗಳು ಹುಟ್ಟುವರು ಪ್ರತಿ ಗೆಲುವಿನ ಹಿಂದೆ ಸೋಲು ಹೊಂಚು ಹಾಕಿ ಕಾದಿಹುದು ರೆಪ್ಪೆ ಮುಚ್ಚದಾ ಕಂಗಳು ಹದಕೆ ಬಾರದ ಎದೆ ಬಡಿತ ತೋಯ್ದ ದಿಂಬು ಕಂಪಿಸುವ ತುಟಿಗಳು ಯಾವ ಕ್ಷಣದಲಿ ಏನಾಗುವುದೊ ಎಂಬ ಅಪರಿಮಿತ ಭಯ ಈ ನಡುವೆ ತೂರಿ ಬಹುದೆಂಬ ಮಂದಸ್ಮಿತ ಚೆಲುವ ಕಿರಣ! ಭರವಸೆಯೇ ಜೀವನ💕 ಸುವಿಧಾ ಹಡಿನಬಾಳ

ದೀರ್ಘ ರಸ್ತೆಯಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ ಮೌನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಆಳುವ ದೊರೆಗಳೇ ಇಲ್ಲ; ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಮಲಗಿಕೊಂಡ ಒಂದೆರಡು ಶ್ವಾನಗಳು, ರಸ್ತೆ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಗೆದ ಮಾರಾಟವಾಗದ ಕೊಳೆತ ತರಕಾರಿಗಳು, ಏನೂ ತೋಚದೆ ಸುಮ್ಮನೆ ನಿಂತುಕೊಂಡ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮರಗಳು, ಅಸಹಾಯಕವಾದ ಕೆಲ ಸಂಸಾರಗಳ ಹೊತ್ತು ಕಾಲ ನೂಕುತ್ತಿರುವ ಅಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಗಳು, ಅದರೊಳಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ನಿರ್ಜೀವ ಜೀವಿಗಳ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಉಸಿರುಗರೆಯುತ್ತಿರುವ ಬದುಕು... ಆದರೂ..... ಸತ್ತಿಲ್ಲ ಜಗತ್ತು..‌‌.. ಬದುಕಿನ ಭರವಸೆಗಳಿನ್ನೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ.. ಹೌದು , ನಾವು ಬದುಕುತ್ತೇವೆ ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆಂದು ಕೇಳಬೇಡಿ... ಆಸೆಯೇ ಸುಖದ ಮೂಲ! ಚಿತ್ರ- ಕವನ - ಎಲ್. ಎಸ್. ಶಾ

೧೯ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಭಾಗ. ಧಾರವಾಡ ಬೆಳಗಾವಿಯಂತಹ ಅಚ್ಚಕನ್ನಡ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಮರಾಠಿ ಭಾಷೆಯ ದಟ್ಟ ಪ್ರಭಾವ. ಕನ್ನಡದ ಮೇಲೇ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ ನಡೆದಂತಹ ಸಂದರ್ಭ. ಆಗ ಕನ್ನಡಿಗರನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸಿ ಕನ್ನಡದ ಅಭಿಮಾನ ತುಂಬಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಈ ಶಾಂತಕವಿಗಳು. " ಎಲ್ಲಿ ಕಂಡಲ್ಲಿ ಮರಾಠೀ ಭಾಷಾಮಯವಲ್ತೆ" ಎಂದು ಸಿಟ್ಟಿಗೆದ್ದು ಕನ್ನಡತನವನ್ನು ಬಡಿದೆಬ್ಬಿಸಲು ಸ್ವತ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ವೃತ್ತಿ‌ನಾಟಕ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ತಾವೇ ಕನ್ನಡ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಆಡಿಸಿ, ಕನ್ನಡದ ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಹಾಡಿದ ಉಗ್ರ ಭಾಷಾಭಿಮಾನಿ ಸಕ್ಕರಿ ಬಾಳಾಚಾರ್ಯರ ಕಾವ್ಯನಾಮ " ಶಾಂತಕವಿ". ಆಧುನಿ

'ಅಕ್ಷರಕ್ಕಿಂತ ಅನ್ನ ಅಗತ್ಯ' ಎಂಬುದು ಈ ಬದುಕು ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಅರುಹುತ್ತ ಬಂದ ಕಠೋರ ಸತ್ಯ. ಮನುಷ್ಯ ಈ ಸತ್ಯವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಆತುಕೊಂಡ ಆಯಾಮಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಯಾವುದೇ ಜೀವಿಯ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ಅನ್ನ, ಅನಂತರದ್ದು ಅಕ್ಷರ. ಹೊಟ್ಟೆಯ ಹಸಿವು ನೀಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನ್ನ ಅವಶ್ಯಕವಾದರೆ, ಬೌದ್ಧಿಕ ಹಸಿವಿಗೆ ಅರಿವು ಅಗತ್ಯ. ಹೊಟ್ಟೆ ಹೊರೆದುಕೊಳ್ಳವವನು ಮಾತ್ರ ಮನುಷ್ಯ ಆಗಲಾರ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮನುಷ್ಯನನ್ನಾಗಿಸುವುದು ಅಕ್ಷರ. ಕೊನೆಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳ ಅನುಸಂಧಾನವೂ ಅನ್ನದ ಮಾರ್ಗ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಇರುವ ಆತ್ಯಂತಿಕ ದಾರಿ ಎಂಬುದೂ ನಿಜ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಸದಾಶಿವ ದೊಡಮನಿ ಅವರ ಕವನ ಸಂಕಲನ 'ಇರುವುದೊಂದೇ ರ

I have nothing new to teach the world. Truth and non-violence are as old as the hills – Mohandas Karamchand Gandhi. ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಕುರಿತು ಬರೆಯುವಾಗ ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಸಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅದು ಅವರ ಗುರಿಯೂ ಆಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೆ ಯಾವ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುಬಹುದಾದ್ದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಅವರು ಟೀಕಾಕಾರರಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಕೆಲ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವದೂ ಹೌದು. ಉದಾಹ