ತೆಂಕಣಗಾಳಿಯಾಟವಾಡಿದ ಪಂಜೆ ಮಂಗೇಶರಾಯರು ********ಎಲ್. ಎಸ್. ಶಾಸ್ತ್ರಿ** ನಾಗರಹಾವೆ...ಹಾವೊಳು ಹೂವೆ ಬಾಗಿಲ ಬಿಲದಲಿ ನಿನ್ನಯ ಠಾವೆ...ಬಾ..ಬಾ... ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಿಂದೆ‌ ತಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಶಾಲಾ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಓದಿದವರು ಯಾರೂ ಈ ಪದ್ಯವನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಮರೆತಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಾಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ಯಾರೂ ‌ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕವನವನ್ನು ಮರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಎಂಥ ಅದ್ಭುತ ಪದ್ಯವದು! ತೆಂಕಣಗಾಳಿಯಾಟ ******* ಬರಲಿದೆ ಅಹಹಾ ದೂರದಿ ಬರಲಿದೆ ಬುಸುಗುಟ್ಟುವ ಪಾತಾಳದ ಹಾವೋ ಹಸಿವಿನ ಭೂತದ ಕೂಯುವ ಕೂವೋ ಹೊಸತಿದು ಕಾಲನ ಕೋಣದ ಓ... ಓ.. ಉಸುರಿನ ಸುಯ್ಯೋ, ಸೂಸೂಕರಿಸುತೆ ಬರುವದು ಭರಭರ. , ಭ

ಹೌದು, ಮಾತೇ ಆಡಬೇಡ ಅಂದರೆ ಅಂಬೋರಿಗೇನು ಅನ್ನುವುದು? ಅಂತಾ ದಿನವೊಂದಿತ್ತು-- --ಮೊದಲ ಮಾತಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಕಾತರ ಇತ್ತಲ್ಲ!:- ಸುತ್ತಲೂ ಕಾದವರ ತೆರೆದ ಕಿವಿಗೆ!? ಒಂದು ಸಲ ಹೇಳು ಇನ್ನೊಂದೇ ಬಾರಿ-- ಅಮ್ಮಾs ಅನ್ನು,ಅಪ್ಪಾs ಅಂದು ಬಿಡು! ಕಳ್ಳಾ,ಕಳ್ಳಿ! ನಿನ್ನ ನಲ್ಲಿಗೆ ನಾವೇ ಕೊಡಪಾನ! ತುರ್ತಾಗಿ ಬೇಕಿತ್ತು, ಖಾಲಿ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ!, ಒಂದು ಸಲ ಹೇಳಿಬಿಡು: "ಅಜ್ಜಾ,ಅಜ್ಜಿ' ಅಂತ! ಕಿಸೆ ತುಂಬಾ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣು ಕೊಡುವೆ" ಎಷ್ಟಿತ್ತು ಜುಲುಮೆ. ಈಗ ಯಾರಿಗೂ ಮಾತೇ ಬೇಡ! ಆಡಿದರೆ, 'ವಾಚಾಳಿ' ಆಡದಿದ್ದರೆ "ಮೂಕಜಾಣ" ಬಿರುದು!-- --ಕೇಳಿ,ತಿಳಿದ ಅಷ್ಟೋ ಇಷ್ಟು ಮಾತೂ ಬತ್ತಿ ಹೋಗಿದೆ. ಅಬ್ಬಾ! ಇಲ್ಲಿ ಮಾತು

ಜೈನ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ "ಆನೆ" ಡಾ. ಆ. ನೆ. ಉಪಾಧ್ಯೆ ********* ಆದಿನಾಥ ನೇಮಿನಾಥ ಉಪಾಧ್ಯೆ. ಇವರನ್ನು " ಜೈನ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಆನೆ" ಎಂದವರು ಖ್ಯಾತ ವಿದ್ವಾಂಸ ಡಿ. ಎಲ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ( ಡಿಎಲ್ಎನ್.) ಅವರು. ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಉಪಾಧ್ಯೆಯವರು ಜೈನ ಧರ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸವೂ ಅಗಾಧವಾದುದು. ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚಿಕ್ಕೋಡಿ ತಾಲೂಕಿನ ಸದಲಗಾ ಎಂಬಲ್ಲಿ ೧೯೦೬ ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ೬ ರಂದು ಜೈನ ಪುರೋಹಿತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಆದಿನಾಥರು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪ್ರಾಕೃತ ಭಾಷೆಯ ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ವಾಂಸರು. ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಎಂ. ಎ. ಮುಗಿಸಿ ಕೊಲ್ಲಾಪುರದ ರಾಜಾರಾಮ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ

ಬೆಂಡಾದ ತರಾಜು, ತೂಗೀತೆ ಸಮೃದ್ಧಿ ತುಂಬಿದ ಭಾಜನ-ಭಾಂಡ? ಹುಳುಕು ತೂಗಿ ಕೊಳಕಾದ ತ್ರಾಸಿಗೆ ತಿಳಿದೀತು ಹೇಗೆ ಬೆಳಕಿನ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ.

ಅಂಧಾಧಿಕಾರದ ಆಪ್ತ ಗೆಳೆಯ ಅಹಂಕಾರ, ತಲೆಗೇರಿದರೆ ಇರಲುಂಟೆ ಯಾರದಾದರೂ ದರಕಾರ; ಎಷ್ಟೊಂದಿವೆ ಪಾಠ ಇತಿಹಾಸದುದ್ದ? ಅರಿಯದವರಿಗೆ ಅವನತಿಯೇ ಗತಿ, ಬದುಕಿನುದ್ದ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಎಲ್ಲೇ ನಿಂತ್ ಒಗದ್ರೂ ಕವಿ ತೆಲಿಗೇ ಬಡೀತಿದ್ದ ಧಾರ್ವಾಡದ ಕಲ್ಲು, ಈಗ ಬಡ್ಯಾಕ್ಹತ್ತೇತಿ ಬಾರೋ ಬಾರಿಗೆ; ಕಥೀ ಹಿಂಗಿರೂವಾಗ ಬೇಂದ್ರೆಯಜ್ಜಾ, ಬಾರೋ ಬಾರೋ ಸಾಧನಕೇರಿಗಂತ ಹೆಂಗ್ ಕರೀಲೋ ನಿನ್ನ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ.

ಎಲ್ಲೇ ನಿಂತ್ ಒಗದ್ರೂ ಕವಿ ತೆಲಿಗೇ ಬಡೀತಿದ್ದ ಧಾರ್ವಾಡದ ಕಲ್ಲು, ಈಗ ಬಡ್ಯಾಕ್ಹತ್ತೇತಿ ಬಾರೋ ಬಾರಿಗೆ; ಕಥೀ ಹಿಂಗಿರೂವಾಗ ಬೇಂದ್ರೆಯಜ್ಜಾ, ಬಾರೋ ಬಾರೋ ಸಾಧನಕೇರಿಗಂತ ಹೆಂಗ್ ಕರೀಲೋ ನಿನ್ನ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ? ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಎಲ್ಲರೆದೆಯಲ್ಲೂ ಇದೆಯೊಂದು ಹಿಮಾಲಯ ಶಿಖರ, ಏರುತ್ತಾರೆ ಕೆಲವರು ಅರ್ಧ, ಮತ್ತಷ್ಟು ಜನ ಗಿರ್ಧ; ನಡೆದೇ ಇದೆ ಉಳಿದವರ ಹೋರಾಟ ಏರಲು ಪೂರ, ಸಿಸಿಪಸ್-ನಂತೆ ನಿರಂತರ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಬೆಂಕಿಯಾಗಿ ಸುಡದೆ, ಬೆಳಕಾಗಿ ಕತ್ತಲ ಕಳೆಯಬೇಕು ಇತಿಹಾಸ; ತಿರುಚಿ ತಿಪ್ಪೆ ಸಾರಿಸಿದರೆ, ಮಾಡದೆ ಬಿಡದದು ಅಪಹಾಸ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಹಡಗು ನುಂಗುವ ಗಂಟಲುಗಳಿಗೆ ಕಡಬು ಯಾವ ಲೆಕ್ಕ? ತುಡುಗುಣ್ಣುವ ದನಗಳಿಗುಂಟೆ ಒಡೆಯ-ಒಕ್ಕಲ ಭೇದ? ತಿಂದುತೇಗುತ್ತವೆ ಸಿಗುವುದನ್ನೆಲ್ಲ ಚೊಕ್ಕ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಕುದಿವ ನೀರಿಗೂ ಇದೆ, ಬೆಂಕಿ ನಂದಿಸುವ ಶಕ್ತಿ! ಬರಬೇಕು ಉರಿವ ಮನಸ್ಸಿಗೂ, ತಂಪು ಈಯುವ ಯುಕ್ತಿ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಎಲ್ಲವೂ ಕತ್ತಲೆ ಎನಿಸುವಾಗ, ಎಲ್ಲಿಂದಲೋ ತೂರಿ ಬರುತ್ತದೆ ಒಂದು ಬೆಳಕಿನ ಕಿರಣ; ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿ, ಹೊಸ ಆಶಾಕಿರಣ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ನೂರು ನೂಲು ಹೊಸೆದಾಗ ಒಂದು ಗಟ್ಟಿ ಹಗ್ಗ; ನೂರು ಭಾವ ಬೆಸೆದಾಗ ಬದುಕೆ ಸುಂದರ ಕಗ್ಗ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಬೇಕೇ- ಬೇಕು ಸಮ್-ಕ್ರಮಣ, ದಕ್ಷಿಣೋತ್ತರಗಳ ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಬೆಳಕಿನ ಬೆಸುಗೆಗೆ; ಬೇಡವೇ ಬೇಡ ಅತಿಕ್ರಮಣ, ಆದೀತು ಅವಘಡ, ನಾಳಿನ ಪ್ರೀತಿಯ ಒಸಗೆಗೆ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕನ ಕೈಯಲ್ಲಿ, ಕಬ್ಬಿಣದ ಸುತ್ತಿಗೆ-ಚಾಣ; ನಿತ್ಯ ಬೆವರು ಹರಿಸಿದರೂ ಸಿಗದವನಿಗೆ ಕಡೆಗೂ, ಬಂಗಾರದ ಒಂದು ಕಣ. ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ

ಗಾಂಧಿ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಸತ್ಯ ಅಹಿಂಸೆಯ ತತ್ವದಂತೆ ಚಿತ್ರ, ಕೆತ್ತನೆ, ಮೂರ್ತಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಗೊಂಬೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಗಾಂಧಿ ಬೇಕಿರುವುದು ವಾಸ್ತವಕ್ಕಲ್ಲ ಆಚರಣೆಯ ವೈಭೋಗಕ್ಕೆ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲಿನ ಗಾಂಧಿ ಖಜಾನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಬಿ ಎಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ನಾಲ್ಕು ಗೋಡೆಗಳ ಮಧ್ಯದ ಗಾಂಧಿಯ ಬಯಲಿಗೆಳೆದು ತಂದಿದ್ದಾರೆ ಪುಸ್ತಕದಲಿ ಗಾಂಧಿಯ ಓದಿಕೊಂಡವರೆಲ್ಲ ಗಾಂಧಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಯೆದುರು ಪೋಟೋ ಕ್ಲಿಕ್ಕಿಸಿಕ್ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಗಾಂಧೀಯ ಪ್ರತಿಮೆಗೆ ನೀರೆರೆಚಿ ತಂಪಾಗಿಸಿ, ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿಯೇ ಇಲ್ಲೊಂದು ಜೀವ ಬದುಕ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ತಿನ್ನುವ ಅನ್ನದಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಗಾಂಧಿಯ ನೆನೆದಿಲ್ಲ, ಪ್ರತಿಮೆಯ ನೆನ

ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನಿ,ಚಿಂತಕ,ಪ್ರಯೋಗಶೀಲ ಕವಿ, ಕೆ.ವಿ.ತಿರುಮಲೇಶ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರನ್ನು ಅಗಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಮನಸ್ಸು ಒಮ್ಮೆಲೆ ಒಪ್ಪಕೊಳ್ಳದ ಸ್ಥಿತಿ ನನ್ನದು. ನಾನು ಅವರನ್ನು ಕಂಡು ಮಾತನಾಡಿ ಒಡನಾಡುವ ಅವಕಾಶದಿಂದ ವಂಚಿತನಾದವನು. ಆದರೆ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಓದುವ ಮೂಲಕ ಅವರ ಪೆಂಟಯ್ಯನ ಅಂಗಿ,ಪ್ರೀತಿಸುವ ಮುಂತಾದ ಕವನಗಳನ್ನು ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮನ ಮುಟ್ಟುವಂತೆ ಪಾಠ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರೊ.ಕೆ.ವಿ.ತಿರುಮಲೇಶ ಅವರನ್ನು ನನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಸದಾ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದವನು. ಈಚಿನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ತರಹೇವಾರಿ ಪಂಥ ಪಂಗಡಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡವನಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆಲ್ಲರಿಗು ಸಲ್ಲುವ ಮಾತಿನ ವರಸೆ ,ಜ

ಸಮಾಜಕ್ಷಯದ ಅನೈತಿಕ ಪುಟಗಳು " ಕ್ಷಯ" - ಕಾದಂಬರಿ ಡಾ. ವಾಸುದೇವ ಶೆಟ್ಟಿ ****** ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೇಹಕ್ಕೆ ಹಿಡಿಯುವ ಕ್ಷಯರೋಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದುದು ಸಮಾಜ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಗೆ ತಗುಲುವ ಕ್ಷಯ. ಅದು ಸಾಂಸರ್ಗಿಕವಾದುದೂ ಹೌದು. ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುಣವಾಗುವಂತಹದೂ ಅಲ್ಲ. ಊರು ಯಾವುದೇ ಇರಬಹುದು, ಅಲ್ಲಿಯ ಮನುಷ್ಯರ ಮನಸ್ಸು ರೋಗಗ್ರಸ್ಥವಾಗಿಬಿಟ್ಟರೆ ಅದು ಸಮಗ್ರ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೇ ಹದಗೆಡಿಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಅದೊಂದು ಊರು. ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯ್ಕ ಎಂಬವನಿಗೆ ವಿಪರೀತ ಕಫ. ಕಫದೊಡನೆ ರಕ್ತವೂ ಬರುತ್ತಿದೆಯೇನೋ , ಇದು ಕ್ಷಯದ ಲಕ್ಷಣವೇನೋ ಎಂಬ ಗುಮಾನಿ. ನೆರೆಮನೆಯ ಶಂಭುಗೌಡನಿಗೆ ಹೇಳಿದಾಗ ಆತನೂ

ಸಾಂಬಾರು ಬಟ್ಟಲಿನಲಿ ಕೊತ್ತಂಬರಿಯದೇ ಮೇಲುಗೈ ಏಳು ತಟ್ಟೆಗಳ ನಡುಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತ ಪರಿವಾರದವರೊಂದಿಗೆ ಆಸೀನ ,ಘಮ್ಮೆನ್ನುವ ಘಮಲಿನ ಸಾಂಬಾರವಿರಲಿ, ಆವಸರದಲಿ ಅನ್ನಕ್ಕೊಂದು ತಿಳಿಸಾರೆ ಇರಲಿ ಮೆಣಸು ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಇದ್ದರಾಯಿತು; ಜೀರಿಗೆ ಮೆಂತೆ ಇಂಗು ಸಾಸಿವೆ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಷ್ಟೆ ಚಿಟಿಕೆಯಷ್ಟು; ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನಡೆದೀತು! ಚಪ್ಪರಿಸಿ ಸವಿಯುವ ಕರಾವಳಿಗರ ಪಕ್ವಾನ್ನ ಮೀನ ಪಳದಿಗೂ ಕೊತ್ತಂಬರಿಯದೆ ರಾಜ ದರ್ಬಾರು! ಹಾಗಂತ ಕೊತ್ತಂಬರಿಯದ್ದೇನು ಅಬ್ಬರವಿಲ್ಲ ಕಾದ ಬಾಣಲೆಯಲಿ ಮೆಣಸಿನ ಜೊತೆಗೆ ಬೆರೆತು ಹುರಿದು ಕೆಂಪಾದರಾಯಿತು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಹುರಿದು ಕರಕಲಾದೀತು ಆದರೆ ಚಿಟಿಕೆಯಷ್ಟಿದ್ದರೂ ಸಾಸಿವೆಯ